Piše: prof. dr Dragana Đilas, radiolog
U eri munjevitog napretka dijagnostike karcinoma dojke, sa stanovišta novih dijagnostičkih modaliteta, razvijaju se i menjaju i terapijski protokoli. Danas sve preporuke i vodiči koji se odnose na dijagnostiku i lečenje stavljaju radiologa kao centralnu figuru, koji ima ulogu u slikovnim dijagnostičkim metodama u cilju rane detekcije i određivanja stadijuma karcinoma pomoću brojnih dijagnostičkih metoda (mamografija, tomosinteza, ultrazvuk, magnetna rezonanca), ali i pomoću različitih metoda uzimanja uzorka tkiva. Ni jedna metoda snimanja ne može sa 100% sigurnošću da razlikuje zloćudne od dobroćudnih promena u dojci, te je neophodno uzeti uzorak tkiva biopsijom u te svrhe.
Radiolozi su ti koji uzimaju uzorke iz tkiva dojke pomoću ultrazvučno ili mamografski vođene “core” biopsije dojke, nakon čega se iz uzorka određuje patohistološki tip tumora, njegov gradus, hormonski receptori, HER 2 status i faktor rasta ki-67. Tek na osnovu ovih informacija multidisciplinarni tim, u čijem stastavu je i radiolog, preporučuju dalje terapijske procedure. Do skoro su se samo uznapredovali karcinomi, sa udaljenim metastazama ili neoperabilni pacijenti, lečili prvo hemoterapijom, a zatim eventualno operativno. Međutim, aktuelni onkološki trendovi nalažu da se svi oni pacijenti, koji bi se u nastavku svoje onkološke terapije nakon hirurgije lečili i hemioterapeuticima, zapravo odmah leče hemoterapijom. Da bi ovo bilo moguće, neophodno je da radiolog načini biopsiju, tj. da uzme uzorak tkiva za analizu, iz koje se može zaključiti na koje lekove bi tumor reagovao.
Danas je radiološki vođena biopsija dojke standard u dijagnostici karcinoma dojke u čitavoj Evropi i Americi, a sve više je zastupljena i kod nas.
Ultrazvučno vođena biopsija dojke je apsolutno pouzdana, bezbedna i najčešće bezbolna metoda uzimanja uzorka za patohistološku analizu. Prilikom biopsije se pacijentu ubrizgava lokalni anestetik u kožu dojke na mesto uboda, te se nakon toga pomoću specijalne igle i aparata za biopsiju (pištolja), pod kontrolom ultrazvuka, precizno vodi igla do promene u dojci koja je sumnjiva. Najčešće se kroz ubodno mesto uzimaju 2 ili 3 uzorka tkiva, koja su apsolutno dovoljna za preciznu dijagnozu.
Nakon biopsije se komprimuje (pritisne) mesto uboda kako bi se zaustavilo eventualno krvarenje i sprečila pojava hematoma (modrice), zalepi se sterilna gaza, te se pacijent pušta kući. Dakle, pacijent je potpuno u dobrom stanju i može se vratiti svojim svakodnevnim obavezama istog dana.